Slimme camera’s die IEDEREEN herkennen en volgen toch echt in opmars in Europa

In de jaren ‘80 werkte Vladimir Poetin bij de KGB in Dresden. Zijn grootste wapenfeit; bijdragen aan een dossier van zo goed als elke DDR-burger. Iedereen die maar een scheet liet, werd door de geheime diensten in de smiezen gehouden. Daarbij konden de KGB en de Stasi brieven van mensen openen, kijken wat ze met elkaar deelden. Misschien kom je zo wel achter een complot tegen de regering, misschien ook niet. Mensen sturen ook wel eens liefdesbrieven met een eventuele stoute foto naar elkaar, maar als je de bevolking echt wantrouwt kun je daar ook de eerste signalen van een gevaarlijke contrarevolutie in ontwaren. Het gaat er nu vooral om dat je er geen been in ziet om je te mengen in de privécommunicatie van burgers, zonder dat er een redelijke verdenking is. Veiligheid moet je dusdanig op een voetstuk plaatsen, dat burgerrechten niet meer heilig zijn - maar kom op, je bent bang of niet. Het stiekem openen en weer dichtplakken van brieven aan burgers om ze te bespioneren is evenwel een tijdrovende klus. Bij de val van de Sovjet-Unie bleek dat de Stasi in Duitsland letterlijk honderden kilometers aan dossiers had opgebouwd van allerlei willekeurige mensen; gekopieerde brieven, gespreksnotities, verslagen van bijeenkomsten, noem maar op. Stel je voor dat de KGB en de Stasi destijds de beschikking hadden over robots om willekeurige mensen te helpen bespioneren, dan zouden vele handen licht werk hebben gemaakt. Je kunt AI vragen om daar een plaatje van te tekenen, dit denkbeeldige scenario. Hij komt niet helemaal uit de verf, in vergelijking met de bedoeling van ondergetekende, maar u begrijpt het principe.

Inmiddels bestaan deze robotjes voor spionage wel. Automatisering en robotisering - of digitalisering - maken het mogelijk dat een algoritme door de persoonlijke gegevens van miljoenen mensen raast, op zoek naar misdrijven. Deze algoritmes zijn letterlijk robots, geautomatiseerde processen, zonder enig gevoel voor proportionaliteit en menselijk mededogen. Een algoritme zoekt overtreders en is niet op zoek naar redelijkheid. Dan kun je je makkelijk voorstellen dat er allemaal onschuldigen worden aangewezen, met grote persoonlijke gevolgen voor de betrokkenen. Dat is het grote verschil met de jaren ‘80; wat toen niet kon, kan nu wel. Maar moet je het ook willen?

Onlangs waren er rellen in Scheveningen. De massaal aanwezige politie arresteerde niemand, vraag niet waarom niet. De VVD wist de oplossing wel; slimme camera’s die mensen herkennen. Technisch is dat mogelijk, de Poetin van de jaren ‘80 zou er likkebaardend naar hebben omgekeken. Maar is het ook wenselijk? De camera’s registreren het gedrag van elke willekeurige voorbijganger, van iedereen, ook als er geen redelijke verdenking is. Daar is de vergelijking met de archieven van de Stasi. In Europese wetgeving is vastgelegd dat deze camera’s legaal zijn en dat data opgeslagen mogen worden voor onderzoek achteraf, ook als er geen reden is om iemand te verdenken. Omdat het technisch mogelijk is, glij je zo af naar een surveillance-staat. Nergens anders dan bij Current Ratio duiken we in deze ontwikkelingen; vandaar, een nieuwe uitzending over de nakende controlestaat Peking-style.

De impact van digitalisering op democratie is trouwens een belangrijk onderwerp in mijn laatste boek. Democratie op de helling koopt u hierrr, er is een e-book (digitaal, lekker handig) en een papieren boek. Wilt u mijn gegraaf mogelijk maken? Ga naar BackMe, of u koopt mijn andere boek, Het Euro Evangelie: Eventueel laat u uw waardering voor dit artikel merken via de knop hieronder. Of gewoon lekker niet. Veel kijkplezier!