Wilt u mijn gegraaf mogelijk maken? Ga naar BackMe, of u koopt mijn boek, Het Euro Evangelie: Eventueel laat u uw waardering voor dit artikel merken via de knop hieronder. Of niet.
Ja, wie zijn die mensen? Het is iemand die geld over heeft, dat is duidelijk. Om het spannend te houden, bewaren we het antwoord voor het einde. Eerst kijken we even naar de rechtszaak zelf, dan naar de boekhouding van Milieudefensie - met een bijzondere mecenas.
Het accent dat u hoort komt uit Zuid-Afrika, daar komt het baasje van Milieudefensie Donald Pols vandaan. Niks mis mee natuurlijk. Milieudefensie probeerde om via de rechter een heftige vermindering van de uitstoot van CO2 door Shell af te dwingen, even kort door de bocht. Terecht krijg je dan de vraag of dat een taak van de rechter is. Als de wetgever regels oplegt waar een bedrijf zich aan houdt, dan zou dat bedrijf zich veilig mogen wanen. Als er dan de mogelijkheid bestaat om alsnog aangeklaagd te worden, dan kun je eigenlijk onmogelijk een onderneming bestieren. Want wettelijke normen zeggen dan niet zo veel.
In 2021 oordeelde de rechtbank in Den Haag dat Shell voor 2030 de helft van de uitstoot van CO2 moet staken, in een zaak aangespannen door Milieudefensie. Dat zou op een halvering van de bedrijfsactiviteiten neerkomen, met enorme economische schade. Shell ging in hoger beroep en won vervolgens, mag je wel zeggen. Het Haagse hof oordeelde dat er inderdaad wettelijke verplichtingen bestaan om de uitstoot terug te dringen. Milieudefensie schaart dat onder de mensenrechten: ‘gevaarlijke broeikasgassen’ schenden die rechten immers en daar moet Shell dan ook mee stoppen. Het hof draaide een deel van de uitspraak van de rechtbank weer terug. Het is juridisch niet mogelijk Shell aan een bepaald percentage te houden. In de uitspraak worden ook berekeningen van Shell meegenomen, die betrekking hebben op een daling van de winning van olie. Men heeft het dan over een jaarlijkse daling van een of twee procent, op die manier kom je in 2030 nooit bij een halvering uit natuurlijk. Shell voerde aan dat daarmee de leveringszekerheid van energie aan de samenleving ernstig in het gedrang zou komen. Het hof lijkt Shell hierin te volgen.
In het hoger beroep lezen we ook:
Voor zover in hoger beroep van belang heeft de rechtbank …de collectieve vorderingen van Milieudefensie c.s. niet-ontvankelijk verklaard voor zover zij het belang dienen van de hele wereldbevolking bij het tegengaan van door CO2-uitstoot veroorzaakte gevaarlijke klimaatverandering.
Milieudefensie poogt dus om namens de hele wereld te spreken. Nu is de gemiddelde bewoner van de aarde compleet afhankelijk van fossiele brandstoffen, de boel in een keer halveren zou in 2030 een rampzalige armoede opleveren. De rechtbank ging mee in het ongevraagde woordvoerderschap van Milieudefensie ‘namens de wereldbevolking’, het hof ziet dat niet zo. Verder wordt er gesproken over het effect van het in stand houden van de uitspraak van de rechtbank. Het is mogelijk om specifiek Shell te dwingen bepaalde energie niet op te wekken, maar daar is dan in Nederland wel vraag naar. Dan zal een buitenlandse partij deze alsnog aan de Nederlandse consument verkopen en is er geen enkel effect op de uitstoot van ‘gevaarlijke broeikasgassen’. Je hebt dan alleen een lokale speler kapotgemaakt. De import die dat tot gevolg heeft zal met zeer milieuvervuilende zeeschepen gebeuren. Eigenlijk maakt Milieudefensie het zo alleen maar erger. In een reactie is gesteld dat er wordt doorgevochten tot ‘alle milieuvervuilers groen zijn’. Je kunt alleen lokale bedrijven voor de rechter slepen. Op een gegeven moment kan hier niks meer worden gemaakt en importeer je alles uit China en de Golfstaten.
Zit die club een beetje goed in de slappe was? Reken maar. Een NGO heeft vooral liquide middelen en eventueel vorderingen. Met dat laatste bedoelen we de bedragen die subsidieverstrekkers en donateurs hebben toegezegd of al betaald hebben, met of zonder voorwaarden. De andere posten zijn bij een NGO in de regel verwaarloosbaar. Milieudefensie huurt bijvoorbeeld een pand en heeft die niet in bezit. Dan heb je ook geen vaste activa.
Voor mensen die dol zijn op dit soort rechtszaken: reken maar dat er meer zullen volgen. Het balanstotaal van Milieudefensie verdubbelt in een enkel jaar. Hoe krijg je dat voor elkaar? De liquide middelen bedragen nu vijftien miljoen euro!
Het is een veilige aanname dat Milieudefensie een goed werkgever zal willen zijn voor het eigen personeel. Daarom heb je een continuïteitsreserve, zodat je tegenvallers kunt opvangen. Als je met hetzelfde personeel (zo’n honderd mensen in alle genders) ineens te maken hebt met een verdubbeling van de liquide middelen, dan kun je daar een andere reserve mee opbouwen. Welke is dat?
We zien het in de vierde regel van boven. Er is nu een bestemmingsreserve van 11,2 miljoen euro tegenover de post liquide middelen waarmee ‘Klimaatzaken’ gevoerd kunnen worden! Daarom, dit zal niet de laatste zijn.
Milieudefensie heeft een verwaarloosbare winst begroot van dertigduizend euro. Het jaar wordt afgesloten met een winst van niet minder dan dertien miljoen euro. Dat moet ook wel, als je ineens een dikke meevaller hebt van een dergelijke omvang, waar laat je dat geld dan? Je kunt niet direct allemaal rechtszaken voeren, maar op termijn is dat wel mogelijk. Er komt elk jaar ook 1,35 miljoen van de Postcodeloterij en de overheid geeft een subsidie van 11,3 miljoen euro. Daarmee voert Milieudefensie rechtszaken tegen diezelfde overheid, interessant genoeg.
Wie zitten er eigenlijk achter die bedragen? Daar bestaat een handig overzicht van. Hartwig is de liefdadigheidsstichting van beurshandelaar Rob Defares, met zijn bedrijf IMC waarschijnlijk de rijkste Amsterdammer. Maar dat is niet de grootste post: de grootste bate van 13,6 miljoen euro is er een die niet begroot was. Daarom is deze ook ongeveer gelijk aan de winst. Het gaat dan om de Waverley Street Foundation: de rest van de bedragen mogen we in vergelijking met deze donatie peanuts noemen.
In de toelichting staat ook te lezen dat bijna de volledige toename van de bestemmingsreserve klimaatzaken te danken is aan de Waverley Street Foundation. Dat betekent dat Milieudefensie op zeer korte termijn een bedrag van 11,2 miljoen euro kan uitgeven aan rechtszaken, maakt niet uit tegen wie. Geld moet rollen! Milieudefensie zou kunnen proberen tegen dit hoger beroep opnieuw in beroep te gaan, op Europees niveau wellicht. Daarnaast zijn er nog genoeg andere partijen om tegen te procederen, pak bijvoorbeeld gewoon de lijst met honderd grootste uitstoters van stikstof en stuur op allemaal een advocaat af.
Van wie is die stichting eigenlijk? Kan de geachte lezer ook zo’n fijne subsidie aanvragen? Absoluut. Het doel van Waverley is om op korte termijn 3,5 miljard dollar aan goede doelen te geven. Waverley wil het vooral ‘lokaal’ aanpakken. Bedenk een actie om op ‘niveau van de gemeenschap’ een verbetering te bereiken en de miljoenen staan morgen op uw rekening. Interessant genoeg is het deze stichting die de rechtszaken van Milieudefensie faciliteert, de NGO die zegt op te komen voor elke wereldburger.
De CEO van Waverley is Jared Blumenfeld, voormalig milieu-adviseur van de Californische gouverneur Gavin Newsom. In 2022 maakte hij de overstap naar Waverley en toen begon het grote rondstrooien van donaties. Hij staat helemaal rechts op de foto van dit teamuitje.
Waverley Street Foundation heeft zelf geen jaarrekening. Uit interviews met Blumenfeld blijkt dat Laurene Powell Jobs de geldschieter is. Binnen enkele jaren moet er ruim drie miljard dollar zijn uitgedeeld. Jobs (61) is de weduwe van Apple-oprichter Steve Jobs, die in 2011 overleed. Na hun huwelijk in 1991 kregen ze samen drie kinderen. Ze is ook oprichter van het Emerson Collective, een andere liefdadigheidsorganisatie. Deze zomer kocht ze voor zeventig miljoen dollar het duurste huis van San Francisco. Haar vermogen wordt door Forbes op 15 miljard dollar geschat.
Haar vermogen bestaat grotendeels uit een aandelenbelang in Disney. Steve Jobs heeft naast Apple ook Pixar opgericht. Deze studio is overgenomen door Disney, een transactie die is afgerekend in aandelen.
Jobs heeft ook nog een schip, dit superjacht dat deze zomer een kleine botsing had bij Napels. Het is voor honderd miljoen gebouwd door Koninklijke NV De Vries Scheepsbouw. Met een lengte van 78 meter en een tonnage van 1,876 is het vergelijkbaar met een klein fregat, inclusief uitstoot van CO2.
Om zich sneller te verplaatsen heeft ze ook nog de beschikking over een privéjet, een Gulfstream G-V uit 1999 van zo’n dertig miljoen dollar. Door afschrijvingen zal dit toestel nu eerder een derde waard zijn.
Daarom heeft ze in 2013 nog een vliegtuig gekocht, een Gulfstream G650 die eerder vijftig miljoen waard zal zijn. Als ze hier een uurtje in vliegt, stoot ze meer uit dan een heel gezin in een jaar.
Interessant genoeg heeft Milieudefensie het ook voorzien op dit soort vliegtuigen, daar kon je op wachten. De NGO wil ze verbieden. Toch nemen ze graag het geld aan van iemand die hiermee enorme hoeveelheden CO2 uitstoot. Als je echt consequent bent, neem je haar geld dan ook niet aan. Of procedeer je tegen haar vliegtuig met haar eigen geld.
Normaal gesproken moet je nooit flauw doen over het vermogen van anderen. Aan de ene kant is het bovendien toe te juichen dat de extreem vermogenden ook aan de prutsers denken die niet zelf een miljardenbedrijf uit de grond hebben gestampt. Aan de andere kant heeft ze nu wel bijzonder veel invloed op de politieke besluitvorming in een ander land, waar ze misschien nooit geweest is. De kans is groot dat de rechtszaken van Milieudefensie slagen door de enorme giften en dan wordt energie voor doorsnee burgers hier wel echt een stuk duurder. Als de weduwe van Jobs daadwerkelijk om het klimaat geeft en de uitstoot van CO2 wil terugdringen, dan kan ze ook haar jacht laten afzinken zodat er een kunstmatig koraalrif ontstaat.
Dat doen hele rijke weldoeners dan weer niet. Wat is er tegen om gewoon te genieten van het vermogen dat je in je schoot geworpen krijgt en je niet te bemoeien met politiek in een ander land, dat je alleen kent omdat jouw superjacht daar is gebouwd? Morele hoogdravendheid is eigenlijk alleen maar irritant.
Wilt u mijn gegraaf mogelijk maken? Ga naar BackMe, of u koopt mijn boek, Het Euro Evangelie: Eventueel laat u uw waardering voor dit artikel merken via de knop hieronder. Of niet.
Ouderwetsche, degelijke muckraker-journalistiek. Compliment!
Om heel eerlijk te zijn kan de gerechtelijke uitspraak tegen Shell slechts voor de vorm zijn. Weliswaar beaam ik dat de juridische redeneringen die zijn aangevoerd om milieudefensie te bevoordelen over Shell dikke onzin zijn (omdat gelijk u zegt, dit kan leiden tot rechtsonzekerheid voor ondernemers), maar let wel dat het merendeel van de omzet van Royal Dutch Shell niet uit Nederlands grondgebied afkomstig is en Royal Dutch Shell technisch gezien een Brits bedrijf is. Dus Nederlandse rechtbanken hebben sowieso niet veel te zeggen over Shell als geheel. De uitspraak is praktisch gezien geheel onuitvoerbaar. Cui bono?