RIVM in 2019: Nederland gaat geen miljoen huizen bouwen, doe even normaal

Verkiezingen! We gaan een miljoen huizen bouwen, wordt weer eens herhaald - maar die komen er niet. Je moet dan een decennium lang honderdduizend huizen bouwen per jaar, terwijl stikstofgedoe maakt dat de helft haalbaar is. Dat is niet genoeg om de netto migratie op te vangen, laat staan het tekort in te lopen. De woordvoerder van de VVD is een bijzonder grappige Daniël Koerhuis, die op zijn Twitterfeed de ene na de andere onmogelijke belofte doet maar daar wel aanstekelijk bij lacht. En nu komen we er dus achter dat die woningnood toch niet zal verdwijnen. Als we simpelweg op de website van het RIVM kijken, dan blijkt dat in 2019, voor de verkiezingen al, duidelijk was de belofte gebroken zou worden. In november van dat jaar gaf het RIVM een presentatie aan de betrokken ministers over wat er nodig zou zijn om woningbouw te realiseren.

https://www.rivm.nl/documenten/presentatie-stikstof-voor-betrokken-ministers-8-november-2019

Het is een technisch verhaal, dus nu volgt de beknopte versie. De uitgebreide versie kon u hier eerder lezen. De EU heeft in 1990 besloten dat landen hun stikstofuitstoot moeten terugdringen. Sindsdien hebben vooral de boeren grote stappen gezet, de uitstoot van stikstof (of eigenlijk: chemische verbindingen met een stikstofatoom) is in een generatie meer dan gehalveerd. Uitstoot is vooral het gevolg van bouw, industrie, wegverkeer en landbouw (niet noodzakelijkerwijs in die volgorde). De richtlijn uit 1990 stelt dat een project dat stikstof uitstoot, gecompenseerd moet worden, zodat er per saldo nooit meer stikstof bij komt. Na de kredietcrisis heeft Nederland het PAS (programma aanpak stikstof) ingevoerd, dat deze compensatie regelt. Als er links een natuurgebied wordt opgeruimd, kun je rechts weer bouwen. Zo moet er ruimte komen om bijvoorbeeld woningen te bouwen en bouwvakkers aan de slag te houden.

In 2019 besloot de Raad van State dat deze methode niet is toegestaan, na een lange juridische procedure. Iedereen moet minder uitstoten, je mag het een niet met het ander salderen. Sindsdien is er een stikstofcrisis. Nu mag er pas gebouwd worden als er over de hele breedte minder stikstof wordt uitgestoten. Daarom is de maximumsnelheid ook verlaagd. Uit de documentatie van het RIVM blijkt echter dat de maatregelen van tot en met november 2019 ruimte boden voor slechts 75 duizend woningen, geen tiende van een miljoen.

Op dit moment worden er zestigduizend woningen per jaar gebouwd in Nederland. Er zijn natuurlijk andere knelpunten anders dan stikstof maar die laten we even voor nu. Om dat tempo vol te houden (en nog niet eens met de helft te laten toenemen zodat je op een miljoen woningen in een decennium komt) moet er dus in andere sectoren minder stikstof uitgestoten worden.

Het verlagen van de maximumsnelheid bood enkel ruimte om in 2019 nog te bouwen ('eenmalig'), in dat jaar ging het om zeventigduizend huizen. Om voor 2032 de woningvoorraad met een miljoen huizen te laten stijgen, moet de bouw vijftig procent harder werken maar daar komt een beetje stikstof(verbindingen) bij vrij. Stikstof uitstoten mag niet, dus elders moeten er op grote schaal industriële activiteiten worden afgebouwd. Dat zal een vrij rampzalige uitwerking op de economie hebben en het is ook niet mogelijk om van de ene dag op de andere allemaal bedrijven te sluiten en mensen werkloos te maken. Daarom ontstaat die ‘stikstofruimte’ er niet is, zullen er niet genoeg vergunningen afgegeven worden en stijgt de productie niet. Bij de belofte om een miljoen huizen te bouwen had ook even vermeld moeten worden dat de partijen geen enkel idee hadden hoe ze die ‘stikstofruimte’ zouden realiseren. Het was en is een loze slag in de lucht en allemaal brave mensen trapten massaal in dit vooropgezette plan om op zo’n belangrijk thema een verkiezingsbelofte te breken.

Als de huidige trends niet veranderen, zijn er in 2032 1,25 miljoen mensen bijgekomen terwijl er maar 700 duizend woningen worden opgeleverd. De enige oplossing van de woningnood zit daarom in het laten dalen van het aantal meters per bewoner. Mensen moeten gewoon massaal als student gaan wonen, met gedeelde keukens en toiletten. Op geen enkele manier is in te zien hoe die miljoen woningen extra gerealiseerd gaan worden, dus reken er ook maar niet op. Die woningnood is er om te blijven, tenzij je die stikstofuitspraak gewoon negeert (tip?). Goed nieuws voor de banken, want als je de woningnood oplost krijg je een bankencrisis maar dat is een ander verhaal.

Mijn journalistiek mogelijk maken en inhoudelijke borrels bijwonen? Meldt u zich aan op BackMe.