Grenzen sluiten levert nauwelijks economische schade op, zeg maar ‘dag’ tegen Schengen

Kijk lieve mensen, als je zo’n kop plaatst, dan krijg je heibel. Dat weet ik ook wel. Daarom zouden we kunnen afspreken dat men eerst kijkt, alvorens men een boze reactie plaatst. De kern van het verhaal is simpel. Mensen willen af van open grenzen, het onderwerp ‘migratie’ domineert het politieke debat, dat is duidelijk het geval. Dan wordt het aantrekkelijk om weer grenscontroles in te voeren, ook al doet dat op korte termijn niks tegen ongewenste migratie of misdaad, laat staat terrorisme: maar een mens moet iets. Op school leren we dat Nederland leeft van de handel, zonder open grenzen groeit er weer gras op de kades in Rotterdam. En voor wie van gras houdt: die banen zijn dan ook weg, natuurlijk. Grenscontroles leveren hindernissen op voor een handelsland, want vrachtwagens moeten weer wachten in de rij. Interessant genoeg wordt de schade van grenscontroles overschat. Dat komt omdat Europeanen het belang van Europese handel ook overschatten en daar zijn harde cijfers van. In theorie kun je negen Schengen-grenzen over, dan rij je met een vrachtwagen met papier van Lapland naar de Algarve. Als er weer overal grenscontroles komen, sta je dus drie uur in de rij, als een controle twintig minuten duurt. Nu is het zo dat niemand zo’n trip maakt. De handel tussen Finland en Portugal is bijna afwezig, ook al zijn we ‘allemaal Europeanen’. Landen handelen het meest met het buurland, waar ter wereld god je ook heeft opgetuigd. Vrachtwagens gaan in de regel maar een Schengengrens over, daarna keren ze weer terug. Daarvan is sprake als een vrachtwagen met tulpen naar Duitsland rijdt en dezelfde dag rechtsomkeert maakt. Als dezelfde vrachtwagen uit Lisse door Duitsland rijdt om de lading in Polen te lossen, zijn er twee Schengengrenzen gepasseerd. Met die handel houdt het daarna wel op. Je kunt in theorie wel grondstoffen uit Finland per vrachtwagen naar Portugal brengen, maar dan pakken de meeste exporteurs de boot. Ondanks het idee van ‘een Europa’ is elk land vooral met de buren bezig, los van de vraag of dat land in de EU zit en of ze daar met de euro betalen. Marokko is voor Portugal veel relevanter dan Finland. Daarom levert het plaatsen van een grenscontrole ook weinig schade op. De grootste economische schade van die keuze zit hem in het financiële en het filosofische. Wie het Schengenverdrag bij het grofvuil zet, zoals Duitsland recentelijk deed, communiceert een gebrek aan geloof in het Europese project. Onder een dergelijk politiek gesternte kun je je goed voorstellen dat een netto-betaler in de EU ook niet langer bereid is om de schulden van de zwakkere broeders te betalen. Daardoor zouden de landen die in de eurocrisis een hoofdrol speelden, problemen kunnen krijgen om nog nieuwe leningen te verkopen teneinde de staatsschuld te verhogen. In het jargon zeggen we dan dat de ‘yield’ stijgt, de rente op de tweedehandsmarkt voor staatsschulden. Het signaal dat uitgaat van grenzen sluiten, zorgt dus voor een mogelijke opleving van het eurosceptische sentiment en beleggers op de financiële markten zouden dan obligaties kunnen gaan dumpen. Dit effect is veel groter dan de hindernis die je ervaart bij het moeten tonen van een paspoort tijdens een dagje Antwerpen. Ook als grenscontroles praktisch niets doen voor de veiligheid, zou het vanwege de signaalwerking (‘we treden op!’) een goedkope troefkaart zijn om te spelen: de nevenschade is immers veel kleiner dan de grote voorstanders van Europese integratie ons willen doen geloven, dus grijp je ook eerder naar het politieke middel. Eigenlijk hebt u nu de hele aflevering van Current Ratio al gezien. Maar kijk toch maar, want we zouden afstappen van het poneren van heftige stellingen zonder bewijs erbij. Daarom, kijk eerst welk bewijs er wordt geleverd en reageer dan pas inhoudelijk! Wilt u meer weten over de voor- en nadelen van Europese integratie? Koop gewoon lekker mijn boek, Het Euro Evangelie. Mijn werk ondersteunen kan via BackMe. Vertrouwt u die site ‘Brave New Books’ niet? Raar, het boek komt gewoon uit hetzelfde centraal boekhuis hoor, ga anders maar naar Bol (maar daar is mijn marge lager). Veel kijkplezier, vanavond, acht uur: tik hem aan ouwe!