Emoties bij volwassen mannen, je kunt er niks mee. Toch gaan we het doen op deze zondag. Het is guur buiten, dus kunt u lekker Current Ratio kijken terwijl ik ter voorbereiding op de marathon van volgende week de innerlijke Neanderthaler de vrije loop laat. De EU wil zich voorbereiden op een oorlog en er is maar een waarschijnlijke tegenstander in de buurt te vinden, de naam hoeven we niet te noemen. De nieuwe beoogde commissaris voor defensie in Europa wil in 2030 klaar zijn voor een knokpartij. Dat vraagt om logistiek die er niet is, tijd om de creditcard te trekken.
Nu zijn er mensen die je dan wegzetten als 'naïef' of je op de een of andere manier willen koppelen aan het Kremlin. Kijk, daar komen de emoties. De aloude angst voor de Rus is terug, waarbij de wereld wordt opgedeeld in twee overzichtelijke categorieën: de goeden, die bang zijn voor de Russen - en daarmee voorstander van een Europese defensie-unie zijn - en het rapaille, dat het geluid van het Kremlin roeptoetert. In het begin van de koude oorlog was er het ‘McCarthyism’ in de VS, deden ze dat ook. Uit angst voor het communisme ging men op zoek naar Russische spionnen. En ook als je dat niet was kreeg je straf, want angst is angst. Die tijden zijn terug.
Waarom zou dit een plan zijn dat om wat kritiek vraagt? Ten eerste zou de EU over de markt gaan, de rest doet de lidstaat zelf - zoals onderwijs, strafrecht, defensie, noem maar op. Daarom is het Europees parlement ook vrij onmachtig, want het takenpakket is beperkt. Een europarlementariër mag bijvoorbeeld niet zelf een wetsvoorstel indienen, omdat de bevolking daarom vraagt. Het recht van initiatief ligt bij de uitvoerende macht. Dat is prima, als alle wetten enkel over invoertarieven op ingevroren kip gaan. Bij gevoelige onderwerpen, zoals dodelijk geweld, zou je in een democratie een debat met de samenleving en de politiek willen. In de EU is dat niet mogelijk. Als de EU zich met defensie gaat bemoeien, verliest de burger zodoende grip op het onderwerp. Zou dat niet met iets meer debat gepaard mogen gaan? Als je wel wil dat Brussel over het sneuvelen van Nederlanders gaat, dan is het ook redelijk als er in het parlement daar een recht van initiatief ligt. Nu verminder je enkel de invloed van het parlement.
Daarnaast zijn de legers in de meeste Europese landen functioneel wegbezuinigd. Het leger bestaat op papier wel, maar stelt in de praktijk niks voor. Zo heeft het leger van België een reguliere brigade die over vuursteun zou beschikken. Die bestaat uit een paar Franse mortieren uit de jaren ‘60 die ontploffen als je ze vaak gebruikt en veertien kanonnen die niet mobiel zijn. Het zijn totaal achterhaalde concepten waarmee het leger van België het geen dag zou overleven op een echt slagveld. Nederland heeft zijn geneeskundige troepen functioneel wegbezuinigd, waardoor het leger alleen kan optreden in scenario’s waarbij militairen niet gewond kunnen raken. De vorige minister van Defensie in Duitsland was Ursula von der Leyen, die bij de oplopende spanningen met Trump meer bezuinigingen doorvoerde. Zo trainen Duitse piloten net een paar uur te weinig per jaar, waardoor ze geen certificering hebben om in NAVO-verband te oefenen. Het zorgde voor ruzie met de Amerikanen en krachteloze luchtmacht, iets wat je had kunnen voorkomen door die piloten een paar uur meer te laten trainen. Je koopt dus een straaljager van honderd miljoen euro en bezuinigt een paar duizend euro op trainingen, zodat je er niks aan hebt. De vrouw die dit bedacht heeft, wil zich nu met defensie in alle Europese landen bemoeien. Het is haar uitvinding: een leger kaalvreten tot het punt dat het zo weinig kan dat je je bondgenoten boos maakt. Dan schuif je jezelf naar voren als expert op het gebied van defensie en daag je iemand uit. Als je onder deze omstandigheden troepen naar Rusland stuurt, zijn ze ten dode opgeschreven. Dat zijn de feiten. Nederland volgde de Duitse bezuinigingen overigens na 2014, ondanks ISIS en MH17. En die draai je niet weer in een paar jaar terug. Je kunt nieuwe spullen bestellen, maar als je met zo weinig respect voor militairen je eigen leger sloopt, lopen ze ook weg. Een functionele eenheid vraagt om materiaal, mensen en training. Wat je in een week kapot maakt, kost misschien een decennium om weer op te bouwen. Ook als politici spijt hebben van die keuzes, zullen ze ermee moeten leren leven: welkom in de volwassen wereld. Het zijn militairen die vaak journalisten opzoeken om te vertellen wat er allemaal mis is in de wereld van het legergroen. Don’t shoot the messenger.
Tot slot is er de vraag van de financiering. Je kunt een spoorweg aanleggen van Gent naar het front bij Rusland, zodat je een niet-bestaand Belgisch leger naar een oorlog met een kernmacht kunt sturen die je toch niet durft te laten escaleren. Dat noemen we ‘weggegooid geld’. Die spoorlijnen kunnen wel een ‘dual use’ krijgen, in vredestijd kun je er naast tanks ook goederen mee vervoeren. Onder deze omstandigheden heeft de Europese investerinsbank zich bereid verklaard leningen te verstrekken. Of dat zin heeft kun je in een ondernemingsplan stoppen. Waarschijnlijk kies je dan niet voor die spoorlijn met ‘dual use’, want anders lag hij er nu al. Het gaat dus om verlieslatende projecten. Volgens Europees recht mag de commissie geen schulden maken om lopende uitgaven te dekken. Je zult de lidstaat dus om financiering moeten vragen, maar die hebben er geen zin in. Daarom komen er extra Europese schulden, waarvan niet duidelijk is hoe de aflossing verzorgd zal worden. Dat is niet toegestaan, maar tijdens de pandemie mocht er een uitzondering gemaakt worden.
Een paar Duitsers wilden aan het constitutioneel hof voorleggen of het Coronafonds wel legaal was, want schulden maken is aan de lidstaat. In de EU betaal je contributie. Als je meer Europese uitgaven wil, zul je als lidstaat ook een hogere afdracht moeten accepteren. De rechter oordeelde dat het Coronafonds, met schulden, was toegestaan, omdat het om een uitzonderlijke situatie ging. Er was immers een pandemie. Daarmee zeg je eigenlijk dat je moet stoppen met lenen als de pandemie over is. Wie destijds kritisch was op de dadendrang vanwege een virus, werd weggezet als ‘wappie’. Er was een tijdelijke crisis, het moest nu eenmaal. Zo werkt het klaarblijkelijk niet, de tijdelijke noodmaatregel wordt nu permanent. Wanneer is het dan we een goed moment om het erover te hebben, als het tijdens de crisis zelf ongepast is? Erna misschien? Dat moment is nu.
Laat tot slot nog gezegd zijn dat een kundig militair leider gebruik maakt van misleiding, de vijand zand in de ogen strooien. Lees Sun Tzu maar. Europese landen hebben het afbreken van hun nationale legers met zo’n snelheid uitgevoerd, dat zelfs de Russen verrast waren. De ene dag had Nederland nog tanks, een dag later niet meer. En als je allemaal alleen nog maar kruimels hebt, moet je die bij elkaar vegen om nog iets van een plakje cake te hebben. De oplossing zit in fuseren wat je zelf eerst hebt beschadigd. Nu wordt de hersteloperatie uitgevoerd tijdens een oorlog en Russische spionnen lezen natuurlijk ook kranten. Je gaat dus zes jaar van tevoren vertellen wat je gaat doen, op zo’n manier dat je eventuele tegenstander met gemak kan anticiperen. Bij handelingen die de eventuele tegenstander daarentegen helpen, zoals het wegbezuinigen van broodnodige wapens, handel je weer wel met de snelheid van het licht. Van enkele militairen begreep ik dat je dat in het leger precies andersom moet doen. Maar goed, nu is er weer een projectje om geld op stuk te slaan. En je wil niet als ‘pion voor het Kremlin’ worden gezien, dus uitgeven maar.
Mijn boek Het Euro Evangelie gaat over deze Europese dadendrang en is verkrijgbaar bij de grote webwinkels en de boekhandel om de hoek, mijn werk ondersteunen kan via Backme.org. Of u maakt uw waardering kenbaar via deze button, of niet.