De kamerplanttour komt terug! (¾) - Rutte en de oligarchen 2

De kamerplanttour komt terug, in de stealth modus. Daarom alvast dit artikel uit 2022, over de interessante belastingvluchtelingen die ons land rijk is. Deel 1 staat hier.

Op 17 juli 2014 gaat het vreselijk mis. Vlucht MH17 wordt uit de lucht geschoten, met bijna tweehonderd Nederlandse slachtoffers tot gevolg. Al vrij snel volgt er een barrage aan Russisch nepnieuws, waarbij anderen als dader worden neergezet. Pijnlijk neveneffect van de inzet van Rutte om de Russische oligarchen naar de Zuidas te halen: het zijn zijn eigen Russische vrienden die dit doen. Chemezov is bijvoorbeeld ook directeur van Almaz-Antey, dat de BUK-raket maakt en verkoopt. Met zijn kennis had hij bij kunnen dragen aan het oplossen van het drama, hij koos een anders pad. Nederland laat het voorlopig, maar de Amerikanen plaatsen Chemezov op de sanctielijst. De EU volgt later, juist vanwege de rol bij de inname van de Krim en het neerhalen van MH17. Het blijkt dat Chemezov eigenlijk nergens op te pakken is in de EU, alleen in Nederland heeft hij zo’n brievenbusje. Dat betreft overigens een joint venture om ook echt auto’s te maken. Wereldwijd gemaakte winsten kunnen dankzij de Amsterdamse route makkelijk doorgestort worden naar de uiteindelijke aandeelhouder. Je moet dan wel voldoen aan de wettelijke vereisten, zoals vier keer per jaar een vergadering in Nederland houden. Dat kan niet als je op de sanctielijst staat van de EU en daarmee ook een inreisverbod voor Nederland aan je broek hebt. Het feit dat deze constructie zo voortbestaat betekent dan ook dat Nederland feitelijk de sancties inzake MH17 niet naleeft.

Maar Rutte is bereid ver te gaan voor zijn vrienden. De Tweede Kamer begint zich met dit opmerkelijke detail te bemoeien. Klopt dit verhaal wel, van die Chemezov, zou de Minister-President er helderheid over kunnen verschaffen? Het begint met Jesse Klaver van Groenlinks, die in 2014 om opheldering vraagt.

Rutte wil er niet op ingaan, omdat de privacy van de ‘Nederlandse belastingplichtige’ - Chemezov in dit geval - het primaat heeft. Dat is geregeld via Artikel 67 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen, onthoudt u dat artikel. Een stamelende Alexander Pechtold haast zich om Rutte bij te staan. In de nasleep van MH17 is het niet de bedoeling dat Jesse Klaver de directeur van Rostec ‘dit aandoet’, zomaar vragen stellen over zijn rol - als leverancier van de dodelijke raket. Vervelend voor die nabestaanden, maar Rutte was minder dan een jaar ervoor nog in het Kremlin om Poetin persoonlijk te garanderen dat zijn oligarchenvrienden in de polder niets te vrezen hebben. Rutte zegt in dit debat dat ‘de wens van de Kamer hem duidelijk is’, zien we aan het einde, maar hij voert de motie niet uit. De belofte die in het Kremlin en de ambassade in Kiev is achtergelaten is een harde: Nederland zal de privacy van fiscale vluchtelingen uit Oekraïne en Rusland zwaarder laten wegen dan het recht van de Kamer op informatie. De komende jaren is dit het geldende beleid. Nederlanders geven er niet zoveel om, de lobbyisten die hebben ingezet op dit beleid zijn tevreden en verder laat iedereen het erbij.

Soms worden er nog wel eens Kamervragen gesteld over artikelen in deze. In maart 2016 probeert Rik Grashoff van GroenLinks het maar weer.

Wiebes is dan verantwoordelijk voor het dossier en antwoordt weer dat artikel 67 de ‘buitenlandse belastingplichtige’ beschermt. Een maand later stelt de SP Kamervragen over de aanwezigheid van de eerder genoemde Neder-Oekraïner Akhmetov op de Zuidas. Ze zijn gericht aan Lilliane Ploumen.Ook zij was aanwezig bij de roadshow van Nederland als belastingparadijs in 2013, we zien haar hier met het bruine haar tegenover Lavrov en Poetin zitten. Ze herhaalt het kabinetsstandpunt: we gaan geen Kamervragen beantwoorden over de oligarchen, die staan boven de wet.

Als we nog eens goed kijken naar het antwoord van Wiebes, dan zien we iets bijzonders. Hij stelt letterlijk dat als Chemezov zich niet aan de fiscale regels houdt (omdat hij het land niet in kan vanwege sancties), dat niet meteen vervelende gevolgen voor hem (en daarmee anderen) hoeft te hebben. Het enige gevolg van het niet respecteren van de regels in deze, is dat er geen zekerheid vooraf gegeven kan worden dat de aanvrager een ‘APA’ of ‘ATR’ zal krijgen. Wat is dat nu weer?

Bij ingewikkelde fiscale constructies, zoals die van de oligarchen, is het soms niet duidelijk hoe de belastingregels moeten worden geïnterpreteerd. Een ruling (APA/ATR) biedt uitkomst. De fiscus hier vertelt je nu alvast welke kosten je straks mag aftrekken, zodat er later geen teleurstellingen volgen. In principe kan iedereen dat doen. Een ondernemer kan al snel aanwezigheid in meerdere landen hebben, met bedrijfsonderdelen die dan met elkaar handelen. Het is mogelijk dat je te maken hebt met een unieke situatie, waarvan niet duidelijk is hoe die belast moet worden. Dan kun je in een vroegtijdig stadium al afspraken met de belastingdienst maken en dat doen oligarchen dus ook, met een ruling. De personen bij de fiscus die deze rulings maken werken vanuit het diepste geheim en hoeven ook de Kamer niet in te lichten over dealtjes oligarchen. Dat is de uitkomst van het voorwerk van Rutte in 2013.

Wiebes is niet de meest behendige politicus ooit. Zijn statement over de rulings was eigenlijk inhoudelijk overbodig, maar daarmee niet minder pikant. ‘Geen zekerheid’ betekent niks, als je je niet aan de regels houdt, krijg je dan wel of geen ruling? ‘Vooraf’ kunnen we daar niets over zeggen. Uit de overbodige toevoeging van Wiebes kunnen we opmaken dat de fiscus inderdaad bij de vleet gunstige rulings af heeft gegeven aan de oligarchen. Vervelend, want door de huidige oorlog in Oekraïne is de Westerse wereld juist achter deze types aangegaan. Nederland slaagt er niet in om ze ook daadwerkelijk geld afhandig te maken en dat is ook niet zo gek. De Nederlandse overheid heeft juist allemaal gunstige rulings afgegeven, met lage tarieven tot gevolg maar bovenal ‘Dutch privacy and asset protection structures’. Juist daarmee maakte de overheid in 2013 reclame bij de roadshow. Het financiele voordeeltje voor die oligarchen keert zich nu tegen Nederland. Erg lekker voor je reputatie is dit niet.

Jarenlang werd hun aanwezigheid in Nederland irrelevant geacht. Met veel plezier heb ik de Kamerplanttour mogen doen maar veel heeft het niet uitgehaald. Nu zijn de schijnwerpers van de wereld begrijpelijkerwijs ineens wel op de oligarchen gericht. Er volgde een Kamerdebat, waarbij Pieter Omtzigt weer naar de bekende weg vroeg: hoe zit het met die beschermingsconstructies voor de oligarchen? Rutte weigerde weer eens te antwoorden, met dezelfde smoes die hij, Ploumen en Wiebes eerder gebruikten. Onder die omstandigheden is het goed te begrijpen dat de Nederlandse overheid er niet in slaagt om Russische bezittingen te bevriezen, het doel van die overheid is dat juist niet te doen.

Met zijn roadshow voor Nederland als vluchthaven voor oligarchen heeft Rutte een zeer bedenkelijke rol gespeeld, in het destabiliseren van Rusland maar vooral Oekraïne. Hele samenlevingen worden door de oligarchen gecorrumpeerd, zo kun je nooit een fatsoenlijke, vreedzame rechtsstaat opbouwen. Het interesseerde Rutte geen zier, hij kwam wat business scoren voor Nederlandse trustkantoren die hem op de een of andere manier daartoe hebben weten te bewegen. Dat proberen hij en zijn minister Wobke Hoekstra nu recht te praten, maar het Nederlandse beleid in deze was fouter dan fout.  

Wilt u mijn gegraaf mogelijk maken? Ga naar BackMe, of u koopt mijn boek, Het Euro Evangelie: Eventueel laat u uw waardering voor dit artikel merken via de knop hieronder. Of niet.