De kamerplanttour: de korte en de lange variant
Je hebt zoiets als ‘naughty’ money, stout geld. Dan ga je een beetje creatief doen met bonnetjes en uitgaven, om je belastingdruk te verlagen. Was die lunch in Venetië die je aftrekt van de belasting, wel echt zakelijk? Op een gegeven moment wordt het alleen kwaadaardig, als je je fiscale diensten aan de maffia aanbiedt, bijvoorbeeld. Het principe is vanuit de Amsterdamse fiscaal adviseur gezien hetzelfde. Je richt hier een bedrijf op, dat mag profiteren van lokale fiscale voordelen. In Nederland kun je winsten fiscaal vriendelijk naar een ander land doorstorten. Bermuda heeft weer briefgeheim en Cyprus heeft een belastingverdrag met alle landen in de voormalige Sovjet-Unie. Dat betekent dat een crimineel een bedrijf uit Oekraïne of Rusland steelt, dat is mogelijk, waarna de winsten naar Cyprus worden overgeboekt. Dat zit in de euro, met vrij verkeer van kapitaal, vanaf dat land gaat het naar Amsterdam en dan verdwijnt het geld letterlijk in Bermuda. Het herkomstland verarmt en wordt zo corrupt als het maar kan, de handige ‘ondernemer’ of oligarch kan nu voor miljarden superjachten en voetbalclubs kopen. De een zijn brood, inderdaad.
Daarover gaat de kamerplanttour. Je opent een ‘hoofdkantoor’ in Amsterdam, maar alleen om hier de fiscale voordeeltjes te pakken: je wil hier letterlijk zo weinig mogelijk hebben. Dan kom je uit op een bureautje met een plantje erop, het hele WTC ziet er van binnen vrij treurig uit. Op Cyprus en Bermuda doe je dat ook, dus meerdere landen denken dat ze het ‘hoofdkantoor’ van een groot concern hebben binnengehaald. Amsterdam schermde in 2016 bijvoorbeeld met de komst van Stryker, een Amerikaans medisch concern dat hier geen fabrieken heeft.
Als je dan in het handelsregister kijkt, dan blijkt dat ze hier alleen maar bedrijfjes hebben opgericht om geld van een ander land, zoals Turkije, fiscaal vriendelijk in de VS te krijgen. Heel leuk en aardig, maar een ‘hoofdkantoor’ kun je het niet noemen.
Het effect op de belastingdruk is dan weer niet mals. Als je de jaarrekening van Stryker opvraagt, dan blijkt dat ze ineens een stuk minder belasting betalen. Een Amerikaanse vennootschap moest in 2016 een belasting van 35 procent betalen, op een winst van bijna twee miljard dollar. Stryker zag zijn winst in drie jaar verdubbelen, maar de belasting halveerde. Hoe kan dat nu weer? Door het handig gebruiken van een ‘regionaal hoofdkantoor’. De VS missen nu honderden miljarden aan inkomsten per jaar. Trump heeft daarna de belasting ook officieel verlaagd, hij verliest de strijd anders toch.
Niet alleen Amerikaanse dozenschuivers gebruiken de route, de minder frisse figuren doen het ook. Neem Isabel dos Santos, de dochter van de voormalige dictator van Angola. Als leider van een ‘marxistisch bevrijdingsfront’ besloot hij de publieke sector in het Afrikaanse land leeg te trekken. Het roofgeld moest naar het buitenland, waar hij zijn dochter Isabel allemaal vennootschappen liet opzetten. Ook dat zijn ‘hoofdkantoren in Amsterdam’ maar als je binnen kijkt is het weinig indrukwekkend. Pa is inmiddels van het toneel verdreven en de miljoenen van de dochter zijn inmiddels ook bevroren. Zo is in ieder geval de ‘kamerplanttour’ geboren.
Hadden we al verteld dat er hier vooral Russisch en Oekraïens geld te vinden is? Neem het hoofdkantoor van MetInvest, een metaalbedrijf met 90 duizend (!) werknemers. Ze zitten op de Zuidas, in de de ITO-toren tegenover ABN Amro. Hoe ziet het er daar binnen uit?
Dat is de korte versie. Voor de lange versie: lees de volgende artikelen voor de achtergrond.
Deel een: de kamerplanttour komt terug!