CBDC 14/25: ‘Digitaal geld vooral speeltje van dictaturen’, aldus Human Rights Watch

Wat en waarom ook alweer? Een reeks met neutrale artikelen over CBDC uit ‘onverdachte’ bron, wat dat ook moge zijn. Of, tenminste, het is wel duidelijk wat dat is. Er was ooit een virus met een lockdown. De samenleving besloot zich op te splitsen tijdens de Grote Polarisering, in Deugers en Wappen. Alles wat de een zegt is voor de ander meteen al verdacht, je hoeft eigenlijk niet eens aan je argumentatie te beginnen. Zeg dat CBDC ten koste gaat van privacy, bijvoorbeeld, dan zit je meteen in de extreemrechtse hoek. Laat dan een rapport van DNB zien dat uitlegt waarom dat technisch gezien zo moet zijn, dan kun je misschien twintig procent van de toehoorders pacificeren, de rest draait het hoofd weg. Daar doen we het dan voor, een reeks over digitaal geld met als bron: wetenschappelijke artikelen van economen, centrale banken, instellingen als BIS, WEF, IMF, ECB, noem maar op. En het moet gezegd worden: het wordt goed ontvangen, als het wordt gelezen. In mijn directe omgeving heb ik best wat mensen gevonden die het onderwerp alleen al eerst enkel ‘wappie’ vonden, nu zijn ze toch geïnteresseerd. Het is mijn nadrukkelijke wens van die polarisatie af te komen. 

Daarom, vandaag deel 14: de ‘CBDC-tracker’ van Human Rights Watch (HRW). Met de tracker volg je de implementatie van digitale munten in verschillende landen. We krijgen een wereldbol die we kunnen draaien met de muis, dat is al leuk speelgoed op zich. Even naar de site van de tracker gaan doet u dus sowieso. 

Per land krijgen we een hoop interessante achtergrondinformatie. Neem Rusland, een van de landen met een pilotproject voor CBDC. Op 24 juli 2023 neemt president Poetin het besluit tot invoering. De digitale roebel moet vooral een betaalmiddel zijn en niets anders. De ECB denkt er ook zo over: als je te veel kunt sparen met CBDC, dan ga je je geld niet snel genoeg uitgeven en daardoor stagneert de vergrijzende economie. De ECB is voorstander van CBDC omdat het meer mogelijkheden voor monetair beleid biedt en dan heb je juist last van mensen die ineens een beetje spaarzaam worden. Rusland denkt daar klaarblijkelijk net zo over. En oh ja, Rusland is zich er terdege van bewust dat CBDC in principe programmeerbaar is. Het kan best zo zijn dat de centrale bank die de munt uitgeeft, vooral naar de monetaire aspecten kijkt en zelf geen voorstander van programmeerbaar geld is. Alleen zal de burger moeten inloggen om zich te identificeren, via een systeem dat de overheid opzet. Als die overheid autocratisch is, krijg je alsnog programmeerbaar geld, zo is het ook. Het hoeft niet, maar het kan zeker. Digitaal geld zal vast wel aan de hoogste standaarden voldoen als het er is, je krijgt er alleen wel een gratis digitaal paspoort bij met alle pret die daarmee te associëren is.

© Alexei Druzhinin/Russian Presidential Press and Information Office/TASS

HRW is het geesteskind van Robert L. Bernstein, een Amerikaanse uitgever, overleden in 2019. Voor HRW bestuurde hij een NGO die toezag op de naleving door de Sovjet-Unie van de Helsinki-akkoorden. In 1975 besloten alle Europese landen, Canada en de VS om toenadering te zoeken. In Helsinki werd gesproken over het starten van een dialoog over mensenrechten en het voorkomen van escalatie. Daarna startte hij HRW, met een hoofdkantoor in New York. HRW heeft een budget van 27 miljoen dollar per jaar, de huidige directrice is de bekende advocate Tirana Hassan. HRW mocht in 1997 de Nobelprijs voor de vrede delen en was de drijvende kracht achter het verbod op clusterbommen van 2008. Nu heeft HRW de zinnen gezet op CBDC.

HRW heeft naast de ‘tracker’ met regelmatige updates ook een ‘executive summary’. Natuurlijk gaat u die ook even lezen, ook al vat ik het nu even voor u samen. CBDC mag met recht een ‘globale trend’ genoemd worden, 62 procent van alle overheden heeft het ingevoerd of onderzoekt het met als doel latere invoering, terwijl het publiek er weinig weet van heeft. De dictaturen nemen het voortouw, zoals China. Op dit moment leeft bijna de helft van de wereldbevolking (3,7 miljard mensen) in een autocratie die experimenteert met CBDC. In de discussie in Nederland mag dat best vaker genoemd worden; het is het speeltje van dictators. 

Privacy neemt per definitie af door CBDC, wat ook al door DNB is erkend. Contant geld kent de meeste privacy, omdat je je niet druk hoeft te maken om waar je digitale spoor blijft. Er is geen digitaal spoor. Er bestaat een soort ‘peer pressure’, overheden moeten voor zichzelf uitleggen waarom ze het niet doen, in plaats van andersom. Er wordt samengewerkt met particuliere bedrijven maar burgers hoeven het niet. Kijk maar naar Nigeria, waar skeptische burgers er niet aan willen. 

De volgende keer pakken we er weer een lekker economisch artikel bij, maar deze mocht niet in de reeks ontbreken. Als het ‘digitaal’ is vinden we tegenwoordig alles hip, al heeft het digitale paspoort bij CBDC een grote impact op je vrijheid. HRW zegt het ook, dus bezint eer ge begint. 

Mijn werk ondersteunen kan via BackMe, of u koopt mijn boek, Het Euro Evangelie. Of u laat uw waardering voor dit artikel blijken via de knop hieronder, of niet.